Zakładamy własną firmę – przewodnik

W celu założenia własnej działalności gospodarczej należy najpierw wybrać dziedzinę tzn. posiadać pomysł na działalność gospodarczą, najlepiej zgodnie z własnym wykształceniem lub zdobytym doświadczeniem. Następnym krokiem będzie ustalenie branży tzn. sektora działania oraz skonstruowanie planu działania firmy tzw. biznes planu.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 Prawa działalności gospodarczej działalnością gospodarczą jest działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Wpis do rejestru przedsiębiorców dotyczy:

• osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą;
• spółek jawnych;
• spółek partnerskich;
• spółek komandytowych;
• spółek komandytowo – akcyjnych;
• spółek z ograniczona odpowiedzialnością;
• spółek akcyjnych;
• spółdzielni;
• przedsiębiorstw państwowych;
• jednostek badawczo – rozwojowych;
• przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne;
• oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium RP;
• towarzystw ubezpieczeń wzajemnych;
• innych osób prawnych, jeśli prowadzą działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru;
• głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń;

Przedsiębiorca zobowiązany jest do dopełnienia formalności tzn.:

• wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej
• rejestracji przedsiębiorcy w Krajowym Rejestrze Sądowym
• uzyskania REGON i NIP
• założenie konta bankowego
• zgłoszenia w ZUS

FORMY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZYCH

1. FIRMA JEDNOOSOBOWA

Osobę fizyczną podejmującą działalność gospodarczą na własny rachunek określa się mianem jednoosobowej firmy, jednoosobowej działalności gospodarczej bądź samozatrudnieniem, która jest najprostszą formą działalności. Forma ta jest szczególnie praktyczna, gdyż prowadzi się działalność samodzielnie ale niekoniecznie osobiście.

Samozatrudnienie podejmują trzy grupy osób:

• przedsiębiorcy, dla których prowadzenie firmy jednoosobowej jest okresem przejściowym
• przedsiębiorcy, których celem nie jest stworzenie dużego przedsiębiorstwa i zatrudniają jedną czy dwie osoby. Przykładami takich właśnie samozatrudnionych są przedstawiciele wolnych zawodów: adwokaci, doradcy podatkowi, architekci, różnego rodzaju konsultanci, tłumacze, ale również w takiej właśnie formie mogą działać np. hydraulicy, informatycy)
• pracownicy, którzy jednak zorganizowali formalnie swoją aktywność zawodową w postaci jednoosobowej działalności. Przedsiębiorcy tacy narażeni są jednak bardziej na ryzyko utraty pracy, aniżeli pracownicy zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę.

Podstawą prawną dotyczącą indywidualnej działalności gospodarczej są:

• Ustawa z dnia 19.11.1999 – prawo działalności gospodarczej
• Ustawa z dnia 20.08.1997 – przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym
• Ustawa z dnia 20.08.1997 o Krajowym Rejestrze Sądowym

2. SPÓŁKA CYWILNA

Spółka cywilna była jedną z najczęściej występujących w obrocie gospodarczym form prowadzenia działalności, gdyż forma ta nie jest stosowana w państwach Unii Europejskiej.
Podstawą spółki cywilnej są przepisy kodeksu cywilnego, które mają charakter norm względnie obowiązujących. Od dnia 1 styczna 2001 roku spółka cywilna nie jest uznawana za podmiot gospodarczy, gdyż status przedsiębiorców mają tylko jej wspólnicy, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki solidarnie całym swoim majątkiem. Jak podaje umowa wspólnicy spółki będą dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony m.in. przez wniesienie wkładów.

Założenie spółki cywilnej nie jest skomplikowane i nie jest drogie, stąd jest dobrą formą dla mniejszych rozmiarów działalności, poza tym w nieskomplikowany sposób można ją w razie potrzeby zlikwidować. Natomiast roczne przychody netto nie mogą przekraczać sumy 400 000 euro.

Do wad tego rodzaju działalności należy fakt, że wierzyciel może dowolnie wskazać cały majątek wspólników, który zaspokoi jego żądania. Zatem prowadzenie spółki cywilnej wiąże się też z podejmowaniem ryzyka. Należy pamiętać, iż przy zawieraniu tej spółki dobrze jest wnieść klauzulę określającą dokładny własny udział w zyskach i stratach.

Podstawą prawną dotyczącą spółki cywilnej są:

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – kodeks postępowania cywilnego
• Ustawa z dnia 19 listopada 1999r. – prawo działalności gospodarczej
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. – przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

3. SPÓŁKA JAWNA

Spółkę jawną prowadzi we wspólnym imieniu przedsiębiorstwo zarobkowe w większym rozmiarze (nie jest to spółka handlowa!). Taką formę działalności gospodarczej reprezentuje każdy ze wspólników a jej majątek jest własnością osobistą. Taka forma działalności nie wymaga powoływania rady nadzorczej i zarządu. Poza tym zaletą jest fakt, iż postanowienia umowy spółki można swobodnie kształtować, a także istnieje możliwość reprezentacji spółki przez każdego wspólnika bądź wyłączenia wspólnika/-ów z reprezentacji. Ta forma działalności nie ma określonych wymagań kapitałowych koszty jej rejestracji są stosunkowo niskie. Jednak jest to mało spotykany rodzaj działalności ze względu na niewielkie korzyści.

Podstawą prawną dotyczącą spółki jawnej są:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych.
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

4. SPÓŁKA KOMANDYTOWA

Spółka komandytowa to najrzadziej spotykana działalność na rynku polskim. Pozwala prowadzić działalność w szerokim zakresie i dowolnym rozmiarze dając wspólnikom bardzo dużą swobodę w kształtowaniu odpowiedzialności za sprawy spółki i jej zobowiązania. Spółka komandytowa jest bardzo dobra formą pozyskiwania kapitału do przedsięwzięć, gdyż umożliwia wyłączenie odpowiedzialności części wspólników (komandytariuszy) za zobowiązania spółki. Osoba mająca pomysł, lecz nie posiadająca kapitału odpowiada w takiej spółce za zobowiązania i zajmuje się prowadzeniem spraw spółki i jej reprezentowaniem (komplementariusz) Nazwisko co najmniej jednego komplementariusza musi być ujawnione w nazwie firmy. Osoba ujawniająca nazwisko w nazwie firmy odpowiada za zobowiązania spółki tj. komplementariusz. Komandytariusze działają w imieniu spółki wyłącznie jako pełnomocnicy, poza tym nie ma określonych wymagań odnośnie sumy komandytowej a spółka posiada silna ochronę prawną. Ten rodzaj spółki jest najbardziej odpowiedni dla osób nie posiadających kapitału a chcących prowadzić firmę. Jednakże wadą tej formy działalności gospodarczej jest konieczność sporządzenia umowy w postaci aktu notarialnego (wpis do rejestru), prowadzenie pełnej księgowości oraz pełna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki.

Podstawą prawną dotyczącą spółki cywilnej są:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

5. SPÓŁKA KOMANDYTOWO – AKCYJNA

Różnica między spółką komandytową a komandytowo – akcyjną jest nabycie kapitału przez emitowanie akcji, z kolei wspólnicy pełnią rolę akcjonariuszy, więc nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Spółka komandytowo – akcyjna przygotowana jest z myślą o większym rozmiarze działalności, o czym świadczą większe wymogj formalne niż wobec innych spółek osobowych tj. zapis w Kodeksie Spółek Handlowych o minimalnym kapitale zakładowym wynoszącym co najmniej 50 000 złotych. Założycielem spółki są osoby podpisujące statut (nie umowę!), który powinien zostać sporządzony w formie aktu notarialnego. Zaletą tej formy działalności gospodarczej jest fakt, że akcjonariusze mogą działać w imieniu spółki wyłącznie jako pełnomocnicy, a komplementariusz nie musi pokrywać kapitału zakładowego. Zaś wadą jest wysoki minimalny kapitał zakładowy, odpowiedzialność komplementariuszy całym swoim majątkiem.

Podstawą prawną dotyczącą spółki cywilnej są:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

6. SPÓŁKA PARTNERSKA

Spółkę partnerską tworzą wspólnicy (partnerzy) w celu wykonywania wolnego zawodu tj. adwokaci, architekci, aptekarze, księgowi, lekarze, notariusze, pielęgniarki, tłumacze przysięgli oraz zawody wymienione w odrębnych ustawach. Spółka ta powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Zaletą tej formy działalności jest brak określonych wymagań kapitałowych oraz ograniczenie odpowiedzialności za zobowiązania powstałe w wykonywaniu działalności przez partnerów. Jednakże umowa spółki może przewidywać, że jeden lub więcej partnerów spółki ponoszą odpowiedzialność (tj. wspólnik spółki jawnej). Niestety spółka partnerska funkcjonuje jedynie w zakresie wykonywania zawodu partnerów, pyzaty istnieje konieczność sporządzenia umowy w postaci aktu notarialnego.

Podstawą prawną dotyczącą spółki cywilnej są:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

7. SPÓŁKA AKCYJNA

Spółka akcyjna jest osobowością prawną przeznaczoną dla działalności na dużą skalę (wymagany minimalny kapitał w kwocie – 500 000 złotych). Jak sama nazwa wskazuje to forma działalności gospodarczej posiadająca akcjonariuszy, czyli osoby wykupujące udziały firmy. Akcje są papierami wartościowymi podlegające obrotowi na giełdzie. W spółce akcyjnej można realizować przedsięwzięcia przekraczające możliwości finansowe lub organizacyjne jednej osoby lub firmy. Łatwość kumulacji kapitału oraz brak ponoszenia przez akcjonariuszy odpowiedzialności za zobowiązania spółki są nie wątpliwie zaletą tej formy działalności gospodarczej. Natomiast duże wymagania formalne dotyczące działalności spółki, drogi i czasochłonny proces rejestracji oraz skomplikowany proces likwidacji są wadą. Spółka akcyjna wymaga także prowadzenia pełnej księgowości zgodnie z ustawą o rachunkowości i jest podwójnie opodatkowana ( w dochodach).

Podstawą prawną dotyczącą spółki cywilnej są:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych.
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

8. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada osobowość prawną i jest spółką kapitałową. W imieniu spółki działa jej zarząd (zajmujący się prowadzeniem księgowości i reprezentujący ja w sądzie) a nie wspólnicy, którzy nie ponoszą odpowiedzialności mający jednak wpływ na działalność firmy. Forma tej działalności gospodarczej jest dobrą formą do prowadzenia działalności zarówno w niewielkim jak i dużym rozmiarze Poza tym spółka może uzyskiwać koncesje i zezwolenia a liczbę wspólników w razie potrzeby można bez komplikacji zwiększyć. Kolejna zaletą jest nieograniczona możliwość prowadzenia różnych przedsiębiorstw oraz możliwość pokrycia udziału w kapitale aportem rzeczowym (urządzenia). Jak każdy rodzaj działalności gospodarczej również ten posiada wady. Do minusów zalicza się m.in. wysoki minimalny kapitał zakładowy (50 000 złotych), odpowiedzialność zarządu, kosztowna procedura rejestracyjna, prowadzenie skomplikowanej księgowości, brak możliwości zawierania umowy o pracę z członkami zarządu będącymi jednocześnie wspólnikami bez powołania pełnomocnika lub rady nadzorczej.

Podstawą prawną dotyczącą spółki cywilnej są:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

Niektóre rodzaje działalności wymagają uzyskania koncesji lub zezwolenia. Koncesji podlega m.in. produkcja i handel bronią, paliwami i energią, usługi ochrony osób i mienia, usługi transportu kolejowego, lotniczego czy też rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych.

Zezwolenie wymaga więcej rodzajów działalności, m.in. produkcja wyrobów alkoholowych, spirytusowych, usług detektywistycznych, telekomunikacyjnych, kurierskich, środków farmaceutycznych oraz prowadzenie agencji celnej.